ကျွန်မရဲ့ဖီမီနင့်ဇင်

 

“ဆရာမ အတန်းတိုင်းမှာ ဖတ်ခိုင်းတဲ့စာ‌‌တွေက ဘာလို့ ဖီမီနင့်ဇင်နဲ့ ပတ်သက်တာ‌‌တွေများနေတာလဲ?”

 

တစ်နေ့က ကျွန်မ အတန်းနောက်ဆုံးနေ့မှာ အတန်းတလျှောက် ဖတ်ခဲ့ကြတဲ့စာ‌‌တွေ၊ ဆွေးနွေးခဲ့တာတွေကို အတန်းသူ/သားတွေနဲ့အတူတူ အဆုံးသတ်ပြန်သုံးသပ်ကြတဲ့အခါမှာ အတန်းသူတစ်ယောက်က ကျွန်မကို ပြန်မေးတဲ့ စကားပါ ဒီအတန်းဟာ ဖီမီနင့်ဇင်အကြောင်း သင်တဲ့ အတန်းမဟုတ်သလို ဂျန်ဒါအကြောင်း၊ လိင်သဘောသဘာဝတွေ အကြောင်း သင်တာလည်း မဟုတ်ပါဘူး အတန်းဟာ စိတ်ခံစားချက်တွေအကြောင်းကို လူမှုသဘောသဘာဝကနေ ပြန်လေ့လာတဲ့ အတန်းပါ ဒါပေမဲ့ ဒီကျောင်းသူရဲ့ မေးခွန်းကို ပြန်ဖြေရင်းနဲ့ တခြားသော ကျွန်မရဲ့ ဖီမီနင့်ဇင်ကို ဝေဖန်တာတွေကို နားထောင်ရင်းနဲ့ ဖီမီနင့်ဇင်ဆိုတာကို ပြန်သုံးသပ်ချင်တာလေးတွေ ပေါ်လာတယ်

 

စကားချပ်ခံချင်တာက ဒီဆောင်းပါးမှာ ကျွန်မ နားလည်ကျင့်သုံးချင်တဲ့ ဖီမီနင့်ဇင်ကိုသာ သုံးသပ်တာဖြစ်ပြီး အခြားသူတွေရဲ့ ဖီမီနင့်ဇင်တွေကို မှန်သည် မှားသည် ဆုံးဖြတ်ပေးတာ မဟုတ်ပါဘူး ထိုသူတွေကသာ ကျွန်မရဲ့ ဖီမီနင့်ဇင်ဟာ မှားနေကြောင်း သူတို့နဲ့ မတူကြောင်း ခဏ ခဏ လာပြောနေကြလို့ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပြန်သုံးသပ်ရခြင်း ဖြစ်ပါတယ် ဖီမီနင့်လို့ ကိုယ့်ကိုကိုယ် ခံယူသူတွေတိုင်းလည်း ကိုယ့်ဖီမီနင့်ဇင်ကိုယ် ပြန်သုံးသပ်သင့်တယ်လို့တော့ ကျွန်မ ထင်တယ် တစ်နေရာတည်းမှာပဲ တစ်နေမယ့်အစား တွေးရင်း ပြောင်းလဲလာနိူင်တာတွေ ရှိတယ်

 

ဖီမီနင့်ဇင်ဟာ မြန်မာလို ဘာသာပြန်ရခက်တယ် အင်္ဂလိပ်စကားလုံးထဲမှာ ဖီမီနင့် (feminine) ဆိုတဲ့စကားပါနေတော့ တချို့ မြန်မာမှုပြုထားတာတွေထဲမှာ ဣတိယဝါဒ (ဒါမှမဟုတ်) အမျိုးသမီးဝါဒ ဆိုပြီး ပြန်ထားဝာာတွေ ကျွန်မ ဖတ်ဖူး မြင်ဖူးတယ် (ism ဆိုတဲ့ suffix အနောက်ကကပ်လိုက်တာကိုတော့ ဝါဒ ဒါမှမဟုတ် စနစ်လို့ ပြန်လေ့ရှိတာပေါ့ ဥပမာ – Colonialism ကိုလိုနီဝါဒ/စနစ်) ဒါပေမဲ့ ဖီမီနင့်ဇင်ဟာ ကျွန်မအတွက် အမျိုးသမီး/အမျိုးသား ဂျန်ဒါ ကိစ္စတွေကိုသာမက အခြားသော လူမှုရေးရာတွေကိုပါ ပါဝင်ပတ်သက်နေတယ်ဆိုတာ ဖီမီနင့်စာပေတွေ သုတေသနတွေကို ဖတ်ရင်းနဲ့က ပိုသဘောပေါက်လာတာပါ

 

ဖီမီနင့်ဇင်ကို ပညာရှင် သီအိုရီတစ်ခုလို့ မှတ်ယူလို့ရသလို ဘဝနေထိုင်မှုအလေ့အကျင့်တစ်ခုလို့လည်း ယူဆလို့ ရတယ် ဖီမီနင့်ဇင်ကို မိမိဘဝ ဖြစ်တည်မှုတစ်ခုအတွက် လွတ်မြောက်ရေးအတွက် အသုံးဝင်တဲ့ နည်းလမ်းလို့ မြင်လို့ရသလို အခြားသော လူမှုကိစ္စတွေကို နားလည်သဘောပေါက်ဖို့ မြင်ကြည့်လို့ရတဲ့ နည်းလမ်းတစ်ခုလို့လည်း ယူဆလို့ ရတယ် ဖီမီနင့်ဇင်ဟာ ကျွန်မအတွက် ဝါဒတစ်ခု မဟုတ်သလို စနစ်တစ်ခုလည်း မဟုတ်ဘူး ဖီမီနင့်ဇင်ဟာ သီအိုရီရော (theory)၊ အလေ့အကျင့်ပါ (practice) ဖြစ်တဲ့ သီအိုရီနည်းလမ်း (praxis) တစ်ခုဖြစ်တယ် ဒါပေမဲ့ ဖီမီနင့်ဇင်ကို စနစ်တစ်ခုလို ဝါဒတစ်ခုလို သုံးစွဲကျင့်ကြံတာတွေလည်း ကျွန်မ မြင်ဖူးတယ် ကျွန်မစိတ်ထဲမှာတော့ အဲ့ဒီလို အစွန်းရောက် ဝါဒတစ်ခု ဖြစ်လာတာတွေကို ဖီမီနင့်သီအိုရီနည်းလမ်းက ဆန့်ကျင့်တယ်လို့ ယူဆတယ် လူတစ်ယောက်ကို ဝါဒတစ်ခုအောက်ကနေ (အဲ့ ဝါဒက ဖီမီနင့်ဇင်ဖြစ်နေရင်တောင်မှ) မှိုင်းတိုက်တာဟာ ကျွန်မအတွက် ဖီမီနင့်မမြောက်နေဘူး

 

ဒီနေရာမှာ ကြားဖြတ်ပြီး သီအိုရီဆိုတာကို ကျွန်မ သုံးသပ်ချင်တယ် သီအိုရီကို အောက်ခြေနဲ့ လွတ်နေတဲ့ ပညာရှင်သီအိုရီလို့ တွေးမဲ့အစား နေထိုင်မှုအနှစ်သာရတစ်ခုလို့ ကျွန်မ မြင်စေချင်တယ် လူတိုင်း လူရယ်လို့ ဖြစ်လာရင် ဘဝအတွေ့အကြုံရှိတဲ့သူတိုင်း သူ့ဘဝပေါ်ကိုလိုက်ပြီး ကိုယ်ပိုင်သီအိုရီတွေ ထုတ်လို့ ရတယ် ရယ်ရတဲ့ ဥပမာတစ်ခုပေးရရင် ကျွန်မ တစ်တန်းလောက်က အိမ်ထောင်သားမွေးရေးနဲ့ ပတ်သက်ပြီး သီအိုရီတစ်ခု ထုတ်ဖူးတယ် အိမ်ထောင်ပြုတယ်ဆိုတာဟာ ဘိလိယက်ထိုးသလိုပဲလို့ ကျွန်မ အမေကို ကျွန်မ ပြောခဲ့ဖူးတယ် ကိုယ်က ဒီအလုံးကို ဒီတွင်းထဲ ဝင်ဖို့ ချိန်ထိုးပေမဲ့ ကိုယ် ထိုးလိုက်တိုင်း မဝင်သလိုပဲ အိမ်ထောင်ပြုတာဟာ ဘာဖြစ်လာမလဲ ခန့်မှန်းရခက်တယ်ဆိုတဲ့ သဘောပေါ့ အမေတို့ကတော့ ဟားတာပေါ့နော် အသက် ၅ နှစ် ၆ နှစ်အရွယ်ကလေးက အိမ်ထောင်ပြုတဲ့အကြောင်း ဘာသိလဲပေါ့ ပြီးတော့ ကျွန်မက ဘိလိယက်ထိုးတာကိုလည်း ရုပ်ရှင်တွေထဲမှာပဲ တွေးဖူးတာလေ ကိုယ်တိုင်လည်း မထိုးဖူးဘူး ဒါပေမဲ့ အဲ့အချိန် ကျွန်မ တွေးမိတဲ့ ခန့်မှန်းရခက်တဲ့ အိမ်ထောင်ရေးဆိုတာ ကျွန်မ အမေနဲ့ အဖေရဲ့ ချစ်လို့ယူပြီးမှ ပြိုကွဲသွားတဲ့ အိမ်ထောင်ရေးရယ်၊ ကျွန်မ အစ်မတွေရဲ့ ချစ်လို့ ခိုးပြေးယူကြပြီးမှ အကြောင်းအရာအမျိုးမျိုး ရင်ဆိုင်ရတဲ့ အိမ်‌ထောင်ရေးဒုက္ခတွေကို သူတို့ စကားပြောတိုင်း အနားကနေ နားထောင်ရာကနေ ရလာတဲ့ သီအိုရီတစ်ခုပေါ့ ဒီသီအိုရီဟာ ကိုယ်ပိုင်အတွေ့အကြုံကနေ လာတာ မဟုတ်ပေမဲ့ pattern တစ်ခုလို ခဏ ခဏ ဖြစ်နေတာတွေကို ခဏ ခဏ နားထောင်ရတဲ့ ကလေးတစ်ယောက်ရဲ့ ရှုထောင့်ကနေ ကောက်ချက်ချရာက ရတဲ့ သီအိုရီပေါ့ ဒါကို သီအိုရီ အစစ်အမှန်လို့တော့ ကျွန်မ မဆိုချင်ပါ ခုထိ ပြန်ပြောတိုင်း ရယ်ရလို့ ဥပမာ ပေးတာပါ အမှန်တကယ်က တကယ် အသုံးဝင်တဲ့ သီအိုရီတိုင်းဟာ လူတွေ တွေ့ကြုံနေရတဲ့ နိစ္စဒူဝကိစ္စတွေကို အများအနေနဲ့ ဘယ်လို နားလည်သဘောပေါက်လို့ ရမလဲလို့ စဉ်းစားတာပဲ သီအိုရီနဲ့ လွဲချော်ကောင်း လွဲချော်နေတဲ့ အခြေအနေတွေလည်း ရှိကောင်းရှိနိူင်တယ် အဲ့တော့ ပြောချင်တာက ကိုယ့်ပတ်ဝန်းကျင်က ဖြစ်ပုံဖြစ်နည်းတွေကို အထူးတလည် စိတ်ဝင်စား သတိမူမိ သုံးသပ်မိတဲ့သူ ဘယ်သူမဆို သီအိုရီထုတ်လို့ ရတယ် သီအိုရီ ပညာရှင် ဖြစ်နိူင်တယ်

 

အထက်နဲ့ ပြန်ချိတ်ရရင် ဖီမီနင့်ဇင်ကို အစွန်းရောက် ဝါဒတွေကို ချေပတဲ့ သီအိုရီနည်းလမ်းလို့ မြင်တဲ့အတွက် သူဟာ မိန်းမဝါဒ၊ ဣတိယလွတ်မြောက်ရေးတစ်ခုတည်းအတွက်ပဲ အရေးပါတာ မဟုတ်ဘူးလို့ ကျွန်မ ခံစားမိတယ် ကျွန်မရဲ့ ဖီမီနင့်ဇင်ကို မြင်ပုံ လက်ခံပုံဟာ အခြားသူတွေ လက်ခံပုံနဲ့ ကွဲကောင်းကွဲနိူင်ပါတယ် ဒါပေမဲ့ ဖီမီနင့်တစ်ယောက်အနေနဲ့ ဒါဟာ ဖီမီနင့် အမှန်ပါ ဟိုဟာကတော့ အမှားပါလို့ ခေါင်းစဉ်တပ်တာဟာ ဝါဒလက်ကိုင် ဖြစ်လာတာကြောင့်လည်း ကိုယ့်ဘဝအတွေ့အကြုံကနေ ယုံကြည်တဲ့၊ ကျင့်သုံးတဲ့ ဖီမီနင့်တိုင်းကို သူတို့ ဖီမီနင့်ဇင်က မှားနေတယ်လို့လည်း ကျွန်မ မပြောချင်ဘူး အဲ့လို ပြောတာကိုက ဖီမီနင့်ကျင့်ဝတ်နဲ့ ကျွန်မအတွက် မညီနေလို့ပဲ

 

ဖီမီနင့်ဇင်ဆိုတာကို လက်ခံနားလည်သဘောပေါက်တဲ့ မြန်မာပြည်က အသိုင်းအဝိုင်းမှာလည်း တချို့နေရာတွေမှာ အချင်းချင်း အမြင်မတူနေကြတာဟာလည်း ဖီမီနင့်ဇင်ရဲ့ သဘောတရားကို မြင်ကြတဲ့ ရှုထောင့် မတူလို့ပဲ တချို့ ယောင်္ကျားတွေက ဖီမီနင့်လို့ ကြားရင်ကိုပဲ မိန်းမကြီးစိုးရေးဝါဒကို လက်ကိုင်ထားသူလို့ ထင်ပြီး လူ့ဘောင်ထဲမှာ သူတို့ ယောင်္ကျားတွေရဲ့ နေရာပျောက်မှာ၊ သူတို့တွေ့ကြုံရတဲ့ ပြဿနာတွေကျ ဘယ်သူကမှ စိတ်မဝင်စားဘူးဆိုပြီး ထင်ပြီး ဖီမီနင့်ဆိုတာနဲ့ နာဇီဖီမီနင့်သဖွယ် ကြောက်လန့်တကြား ဆက်ဆံကြတယ် (နာဇီဖီမီနင့်တွေလည်း ရှိပါတယ် သူတို့ရဲ့ ဖီမီနင့်ဇင်မှ အမှန်လို့ ထင်ကြတဲ့ လူမျိုးပေါ့ ပြီးတော့ မိန်းမလိင်အင်္ဂါ ပါသူတွေရဲ့ ပြဿနာကိုပဲ ဦးစားပေးတဲ့ ဖီမီနင့်မျိုးပေါ့) ဖီမီနင့်အချင်းချင်းကြားမှာလည်း (ယောင်္ကျား ဖီမီနင့်ရော မိန်းမ ဖီမီနင့်ရော) ဖီမီနင့်ဇင်ဟာ sexism လိင်အခြေပြု ခွဲခြားဆက်ဆံရေးကို အဓိကထား တိုက်ဖျက်တဲ့ ဝါဒတစ်ခုလို့ လက်ခံထားတာလည်း ရှိတယ် ကျွန်မရဲ့ ဖီမီနင့်ဇင်ကို ပြန်ဝေဖန်တဲ့အထဲမှာလည်း လိင်အခြေုပြု ခွဲခြားဆက်ဆံရေးကိုမှ နားမလည်ရင် ကျွန်မဟာ ဖီမီနင့်သဘောတရားကို နားမလည်သေးဘူးလို့ စွပ်စွဲတာ‌တွေ ရှိတယ် လိင်အခြေပြု ခွဲခြားရေးကို ချေပတာဟာ ဖီမီနင့် သီအိုရီနည်းလမ်းထဲက လုပ်ရပ်တစ်ရပ်လို့ ကျွန်မကတော့ မြင်တယ် ဒါပေမဲ့ လိင်အခြေပြုဖိနှိပ်ရေးကိုပဲ အသားပေးတဲ့အခါ တချို့နေရာတွေမှာ မိန်းမအင်္ဂါဇာတ်မရှိသူ LGBTQIA တွေ လိင်အင်္ဂါပြောင်းထားသူတွေအတွက် နဂိုမွေးရာပါ ပိပိ ပါသူတွေနဲ့ ယှဉ်ရင် အောက်ကျ နောက်ကျသလို ပြောဆိုရတာတော့လည်း မဟုတ်သေးပြန်ဘူး ဖိနှိပ်ခံရမှုတွေဟာ ပြိုင်ပွဲတွေ မဟုတ်ဘူး ဘယ်သူက ဘာကြောင့် ပိုဖိနှိပ်ခံရတယ်လို့ ကျွန်မ မမြင်မိဘူး လိင်အခြေပြုခွဲခြားရေးအပြင် ဖီမီနင့်သီအိုရီနည်းလမ်းက ကျွန်မတို့အတွက် ကူညီမြင်သာလာစေတဲ့ တခြားအရာတွေလည်း ရှိနေလို့ပဲ ဒီလို ဝေဖန်သုံးသပ်တာကိုတော့ ဖီမီနင့်တစ်ယောက်အနေနဲ့ အထက်ကပြောခဲ့သလို မှန်သည် မှားသည် ပြန်ပြောစရာတော့ မရှိပါဘူး သို့ပေသိ လိင်အခြေပြု ဖိနှိပ်ခံမှုကို ကိုယ်‌တွေ့တောင် မတွေ့ကြုံဖူးတဲ့သူတွေ အထူးသဖြင့် cis gender (မွေးရာပါ လိင်အင်္ဂါနဲ့ မိမိ လိင်စိတ်တိမ်းညွှတ်မှုကိုက်ညီသူ) ယောင်္ကျားတွေက ကျွန်မရဲ့ ဖီမီနင့်ဇင်ကို အူကြောင်ကြောင်လို့ ဝေဖန်တာကတော့ အခြေအမြစ် မရှိတဲ့ mansplaining (ယောင်္ကျားတစ်‌ယောက်ကနေ သူအသိသူအတတ်အနေနဲ့ ရှင်းပြခြင်း) လို့ပဲ ကျွန်မ မြင်တယ်

 

ဖီမီနင့် သီအိုရီနည်းလမ်းဟာ ကျွန်မအတွက် တဖြည်းဖြည်း ပိုအရေးပါလာရခြင်းဟာ ကျွန်မရဲ့ မိန်းမဖြစ်တည်မှုတစ်ခုတည်းကိုပဲ ဦးတည်လို့ မဟုတ်ဘူး ကျွန်မရဲ့ တခြားသော ဖြစ်တည်မှု ဆုံမှတ်တွေ အားလုံးကို ဝေဖန်ပိုင်းခြားလာစေလို့ပဲ မြန်မာပြည် မြို့ပေါ်မှာ မွေးကြီးပြင်းလာပြီး ပြည်ပတစ်နေရာမှာ အခုရောက်နေတဲ့ ကျွန်မရဲ့ မိန်းမဖြစ်တည်မှုဟာ ကျွန်မရဲ့ တခြားသော ဖြစ်တည်မှုတွေဖြစ်တဲ့ ရွှေ့ပြောင်းသူ၊ လူဖြူမဟုတ်သူ၊ ကိုယ်ကာယပင်ပင်ပန်းပန်း အလုပ်မလုပ်ရသူ၊ ဗမာဖြစ်သူ၊ ဗုဒ္ဓဘာသာနဲ့ ကြီးပြင်းလာရသူ အစရှိတာတွေနဲ့ တွေ့ဆုံတဲ့အခါ ပြောင်းလဲသွားမှုတွေဟာ ဒြပ်ပေါင်းတစ်ခုလိုပဲ အသွင်တွေ အမျိုးမျိုး နေရာ ဒေသ အချိန်အလိုက်ပြောင်းလဲသွားတာကို သတိထားမိစေလို့ပဲ ထို့အတူပဲ ကျွန်မ ပတ်ဝန်းကျင်က သူတွေကိုလည်း မိန်းမဖြစ်တည်မှု တစ်ခုတည်းအစား သူတို့ရဲ့ အခြားသော ဆုံမှတ်တွေကရော သူတို့ရဲ့ မိန်းမဖြစ်တည်မှုကို ဘယ်လို လှိုင်းပုတ်သလဲဆိုတာ သတိမူလာမိတယ် ယောင်္ကျားဆိုတာနဲ့ပဲ မဟာဖိုဝါဒကို လက်ကိုင်ထားသူလား မဟာဖိုဝါဒစနစ်အောက်မှာ ပြန်အဖိနှိပ်ခံနေရသူလားဆိုတာ ခွဲပြီး မြင်လာမိတယ် နောက်ပြီးတော့ ဖီမီနင့် သီအိုရီနည်းလမ်းဟာ ကျွန်မရဲ့ မိန်းမဖြစ်တည်မှုလေဘယ်အောက်ကနေ ပြန်ပြီး လွတ်မြောက်ခွင့်ပြန်ပေးတယ်လို့ ခံစားလာရတယ် ဒါကတော့ မိန်းမဖြစ်တည်မှုအပြင် အခြားသော ဖြစ်တည်မှုတွေဟာ စနစ်တွေထဲမှာ ကျွန်မဟာ ဘယ်လို ဖိနိပ်ခံသူသာမက ပြန်ဖိနှိပ်သူရော ဖြစ်နေနိူင်မလဲ‌ တွေးလာမိလို့ပဲ ဖိနှိပ်ခံသူတွေ သူတို့ရဲ့ ဖိနှိပ်ခံရမှုကိုသာ ဦးတည်ပြီး လက်ဆုပ်လက်ကိုင်ထားတာဟာ သူတို့အတွက်လည်း မွန်းကြပ်တယ်လို့ ကျွန်မ ထင်တယ် စနစ်လက်အောက်ကို လုံးဝ ဒူးထောက်လိုက်မဲ့အစား မသိမသာနဲ့ ပြန်ပုန်ကန်လို့ ရတာပဲ အမြဲတမ်း စိတ်ညစ်နေစေချင်တဲ့ စနစ်ရဲ့ ဖိနှိပ်မှုအောက်မှာ ပျော်ပျော်ရွှင်ရွှင်နေတာဟာလည်း ပုန်ကန်မှုတစ်မျိုး ဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိူင်တယ် မဟုတ်လား

 

ကျွန်မရဲ့ ဖီမီနင့်ဇင်ဟာ ယောင်္ကျား မိန်းမ LGBTQIA တွေကို အဆင့်ဆင့် နေရာမပေးထားဘူး ကျွန်မရဲ့ ဖီမီနင့်ဇင်က အိပ်ရာပေါ်က ထိုးသွင်းသူနဲ့ ထိုးသွင်းခံရသူဆိုတာထက် အခြားသော ပါဝါအခြေအနေတွေကိုပါ ဖြန့်ကျက်စဉ်းစားချင်တယ် ထိုးသွင်းခံရတိုင်း ဖိနှိပ်ခံရတယ်လို့ ကျွန်မ မယူဆဘူး ထိုးသွင်းခံချင်သူရဲ့ ရွေးချယ်ပိုင်ခွင့်ကိုလည်း ကျွန်မ စိတ်ဝင်စားတယ် ဒီနေရာမှာ “ချင်” ဟာ အရေးပါတဲ့ စကားလုံးပဲ အတင်းအဓ္ဓမ ထိုးသွင်းခံရသူကိုတော့ ဖိနှိပ်ခံရသူ မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောတာ မဟုတ်ဘူး ထိုးသွင်းခံချင်သူမှာတော့ ရှိနေတဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်တစ်ခုကို သတိမူဖို့ ဆိုလိုတာပါ ဒါကို ဒီလူဟာ သူ ဖိနှိပ်ခံနေရမှန်းမသိလို့ ထိုးသွင်းခံနေရာမှာ နေတယ်လို့ ပြောမယ်ဆိုရင်တော့ အဲ့ဒီလူရဲ့ လုပ်ပိုင်ခွင့်ကို ထည့်မစဉ်းစားဘဲ တခြားလူတစ်ယောက်ရဲ့ ဘဝကို မင်း ဘာမှ မသိဘူးပဲလို့ အပေါ်စီးကနေ ဆရာကြီး ပြန်လုပ်တယ်လို့ ကျွန်မ ထင်တယ်

 

အမှန်တကယ်က ခန္ဓာကိုယ်နိူင်ငံရေး body politics နဲ့ပဲ ပြောကြမယ်ဆိုရင်တောင်မှ အာဖရိကတိုက် တချို့ လူမျိုးစုတွေမှာ matriarchy လို့ခေါ်တဲ့ မိန်းမတွေက ပြန်လည်အုပ်ချုပ်တဲ့ စနစ်တွေမှာဆိုရင် ထိုးသွင်းခံလို့ ထင်ရတဲ့ သားအိမ်ရှိသူဟာ ပိုပြီးတော့တောင် ပါဝါရှိပါသေးတယ် ဘာလို့လဲဆိုတော့ နောက်မျိုးဆက်တစ်ဆက်ကို မွေးဖွားဖို့ ပင်ပင်ပန်းပန်း သုတ်ရည်ထည့်ပေးတာကို လုပ်အားတစ်ခုလို ယောင်္ကျားအများက သားအိမ်ရှိသူကို လုပ်ပေးရလို့ပဲ ထိုးသွင်းခံ/ထိုးသွင်းသူ politics ဟာ မဟာဖိုဝါဒက ထည့်ပေးလိုက်တဲ့ ဂျင်းပါပဲ အမှန်တကယ်က ခန္ဓာကိုယ် politics နဲ့သာ အခြေပြု ပြောကြကြေးဆိုရင်တော့ လူတစ်ယောက်ကို မွေးဖွားပေးနိူင်တဲ့ သားအိမ်ရှိသူတွေဟာ ပို ပါဝါ များတယ် အဲ့ဒါကြောင့်လည်း နိူင်ငံတိုင်းမှာ သားအိမ်ရှိသူတွေရဲ့ ခန္ဓာတွေကို စိစစ်ကြတယ် ဘယ်သူနဲ့ ယူပြီး ဘယ်သူ့ကလေးကို မွေးပေးမှာလဲဆိုတာကို နိူင်ငံရဲ့ အရေးကြီးလှသော နိူင်ငံရေးထဲမှာ ထည့်သွင်း စဉ်းစားကြတယ် အိန္ဒိယ အမေရိကန် မနုဿဗေဒပညာရှင် ဗီနာ ဒါ့စ်က ဒါကို နိူင်ငံဟာ မာစကူလင် (ဖို) အားရှိသူအနေနဲ့ သူ့ရဲ့ နိူင်ငံသူ/သားတွေထဲက ဒီလို အင်အားရှိနေတဲ့ မိန်းမခန္ဓာရှိသူတွေကို ဘေးဖယ်ထုတ်ပြီး သူ့ရဲ့ မာစကူလင် (ဖို) ပါဝါကို တည်ဆောက်တယ်ဆိုတဲ့ ဂျန်ဒါရုန်းကန်မှုအာဘော်အပြင် ဘယ်လိုနေရာတွေမှာ မိန်းမခန္ဓာကိုယ်တွေကိုပါ ပြန်အသုံးချသလဲဆိုတာကိုပါ စဉ်းစားသင့်တယ်လို့ ၂၀၀၇ ခုနှစ်ထုတ် ပေပါထဲမှာ သုံးသပ်ပြခဲ့တယ် မြန်မာနိူင်ငံမှာဆိုရင်လည်း ဝီရသူတို့လို ဘုန်းကြီးမျိုးနဲ့ မျိုးချစ်တွေကြောက်လန့်တကြား စီစဉ်ခဲ့ကြတဲ့ မျိုးစောင့်ဥပဒေဟာ ဥပမာတစ်ခုပါပဲ ဒီဥပမာမှာဆိုရင်လည်း ဘယ်လိုမိန်းမကိုတော့ ဗမာဗုဒ္ဓဝါဒ နိူင်ငံရဲ့ ဖိုပါဝါအတွက် ကာကွယ်စောင့်ရှောက်ဖို့ ထည့်သွင်းစဉ်းစားပြီး ဘယ်မိန်းမတွေ (မွတ်စလင်မိန်းမတွေ ဗမာဗုဒ္ဓဘာသာမဟုတ်တဲ့ မိန်းမတွေ) ကိုတော့ ဒီဥပဒေက ဘာကြောင့် ဘယ်သူနဲ့ယူယူ အိပ်အိပ် ထည့်တောင် မစဉ်းစားထားသလဲဆိုတာ တွေးစရာပါ

 

ခန္ဓာကိုယ်နိူင်ငံရေး body politics ဟာ ကျွန်မအတွက် တစ်ခါတစ်လေ ကျဉ်းမြောင်လွန်းတယ် (body politics နဲ့ biopolitics ဟာ နည်းနည်းတော့ ကွာခြားနေတယ်လို့ ထင်တယ် body politics က ခန္ဓာရဲ့ အင်္ဂါတွေပေါ်လိုက်ပြီး ဖြစ်ပျက်နေတဲ့ နိူင်ငံရေးဖြစ်ပြီး biopolitics ကတော့ သေရေး ရှင်ရေးကို နိူင်ငံ (သို့) အင်အားကြီးပါဝါတစ်ခုက ပြန်ထိန်းချုပ်တာလို့ သဘောပေါက်တယ် အဲ့တော့ body politics (ပိပိ/ပူစီ) တွေပေါ်လိုက်ပြီး ဖီမီနင့်ဇင်ကို စဉ်းစားမယ့်အစား မိန်းမခန္ဓာရှိသူတွေရဲ့ သေရေး ရှင်ရေးဟာ သူတို့ရဲ့ လိင်အင်္ဂါတွေသာမက တခြား ဖြစ်တည်မှုတွေကိုကော ဘယ်လို သက်ရောက်နေသလဲ စဉ်းစားလို့ ရနိူင်တယ် biopolitics နဲ့ ဂျန်ဒါဖိနှိပ်မှုတွေကို စဉ်းစားတာက ပိုပြီး ကျယ်ပြန့်နိူင်တယ်) တချို့နေရာတွေမှာ ခန္ဓာကိုယ် politics ဟာ အရေးကြီးပေမဲ့ အခြားသော ဖြစ်တည်မှုတွေကိုပါ တစ်ပါတည်း ထည့်စဉ်းစားရမယ်လို့ ကျွန်မ ထင်တယ် လူဖြူယောင်္ကျားတစ်ယောက်ရဲ့ ယောင်္ကျားဖြစ်တည်မှုဟာ ကျွန်မတို့ မြန်မာပြည်က ယောင်္ကျားဖြစ်တည်မှုနဲ့ မတူဘူး အဲ့တော့ ဖီမီနင့်ဇင်ဟာ မဟာဖိုဝါဒကို ဆန့်ကျင့်တာဆိုရင် မဟာဖိုဝါဒအောက်မှာ ဖိနှိပ်ခံနေရတဲ့ မည်သူမဆိုအတွက် အရေးပါသင့်တဲ့အရာတစ်ခုလို့ ကျွန်မ မြင်တယ် (မြန်မာပြည်က ယောင်္ကျားဖြစ်တည်မှုဟာလည်း အမျိုးမျိုး ထပ်ဆင့်ပြန်ကွဲပါသေးတယ် မဟာဖိုဝါဒနဲ့ လူဖြူကြီးစိုးရေးဝါဒဟာ ဘယ်လို တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ပြန်အထောက်အပံ့ပေးနေသလဲ မေးခွန်းပြန်ထုတ်ရမယ်)

 

အဲ့တော့ ကျွန်မရဲ့ ကျောင်းသူတစ်ဦးမေးခဲ့တဲ့ မေးခွန်းကို ပြန် ဖြေရရင် ဖီမီနင့်ဇင် ယှက်နွှယ်နေတဲ့ စာတွေကို ဂျန်ဒါနဲ့ ပေါ်တင် မပတ်သက်နေတဲ့ နေရာတွေမှာ ဘာလို့ ဖတ်ရသလဲဆိုတော့ ဖီမီနင့်ဇင်ဟာ ကျွန်မတို့ ပတ်ဝန်းကျင်က လိင်အကြောင်း၊ ဂျန်ဒါအကြောင်း၊ sex အကြောင်းမ‌ဆွေးနွေးနေရင်တောင်မှ နားလည်ကျင့်သုံးလို့ ရတဲ့ သီအိုရီနည်းလမ်းတစ်ခု ဖြစ်နေလို့ပဲ အဲ့ဒီ သီအိုရီနည်းလမ်းနဲ့ ကျွန်မ တွေ့ကြုံနေရတဲ့ အတွေ့အကြုံတွေကို ပြန်ကြည့်ရတာ ကျွန်မအတွက် အဆင်ပြေတာကြောင့်လည်း ကျွန်မကိုယ် ကျွန်မ ဖီမီနင့် လို့ ခေါ်ရခြင်းဖြစ်တယ် ကျွန်မရဲ့ ဖီမီနင့်လက်ခံကျင့်သုံးမှုနဲ့ မတူတဲ့သူတွေရဲ့ ဖီမီနင့်ဇင်ကိုလည်း မှားတယ် မှန်တယ် မဝေဖန်ချင်ဘူး ဒီလို ဖြစ်ရမယ် ဟိုလိုဖြစ်ရမယ် အမိန့်မထုတ်ချင်ဘူး ဘယ်သူတွေ ဘာဖီမီနင့်ဇင် လုပ်နေလဲလည်း စစ်တမ်းကောက်ဖို့ ကျွန်မ စိတ်မဝင်စားဘူး ဒီလို ဖီမီနင့်ဇင်ဟာ ဒီနည်းလမ်းတစ်မျိုးတည်းရှိတယ်လို့ ယူဆတာဟာ၊ ထိန်းချုပ်ဖို့ ကြိုးစားတာဟာ ကျွန်မ နားလည်သဘောပေါက်တဲ့ ဖီမီနင့် သီအိုရီနည်းလမ်းရဲ့ အနှစ်သာရနဲ့ လုံးလုံးကြီးကွဲနေတယ် ဖီမီနင့်ဇင် ဘာလဲလို့လဲ အဖြေထုတ်တတ်လာမယ့်အစား ကျွန်မကို ပိုပြီးတော့ မေးခွန်းတွေသာ အစရှာရှာပေးလာလို့ ကျွန်မဟာ ဖီမီနင့်ဖြစ်တယ်

 

ပုံ – မန္တလေး မဟာမြတ်မုနိဘုရားပေါ်က ကြေးရုပ်ပြတိုက်တွင်းရှိ ဗုဒ္ဓဝင်ဇာတ်လမ်း ပန်းချီကားချပ်များအား ကလေးကို ရင်ဝယ်ပိုက် ငေးမောကြည့်ရှုနေသော အမျိုးသမီးတစ်ဦး

ဗီနာဒါ့စ် (Veena Das) ရဲ့ ၂၀၀၇ ခုနှစ်ကရေးခဲ့တဲ့ လိင်အင်္ဂါအတပ်ခံလိုက်ရသော နိူင်ငံသားများ ပေပါ

ခြူးမေပိုင်ရဲ့ မြန်မာပြည် မျိုးစောင့်ဥပဒေထဲက မျိုးချစ် ဂျန်ဒါအတွေးအခေါ်များအကြောင်းကို သုံးသပ်ထားတဲ့ ၂၀၂၀ ခုနှစ်ထုတ် “အမျိုးကောင်းသမီးများ အလိုရှိသည်” ပေပါ (မာတိကာကနေ ပြန်ရှာပါ စာမျက်နှာ ၄၅ က စသည်)

သရဖီသန်း၊ ပျိုးလက်ဟန်နဲ့ ရွှန်းလဲ့ ၂၀၁၈ ခုနှစ်က ရေးခဲ့တဲ့ မြန်မာပြည်က ဖီမီနင့်ဇင် ပေပါကြမ်း

လစ်ဘရယ်အတူရပ်တည်မှု

လွန်ခဲ့သော ရက်ပိုင်းက လူမှုကွန်ယက်စာမျက်နှာတစ်ခုမှာ လူဖြူမိန်းမတစ်ယောက် ကော့သူးလေ (Kawthoolei) အလံကိုင်ပြီး ပြေးနေတဲ့ပုံလေးတွေ့လိုက်ရတယ် ဗမာစစ်တပ်ရဲ့ Kawthoolei မှာ သတ်ဖြတ်နေမှုတွေကို ရှုံ့ချပြီး Kawthoolei က သူတွေနဲ့အတူ ရပ်တည်ကြောင်း ပြတဲ့ သဘောပေါ့ အဲ့ပုံတွေ့ရပြီးကတည်းက ကျွန်မစိတ်ထဲ တစိမ့်စိမ့် တွေးနေမိတာတစ်ခုကို ဒီနေ့တော့ ချရေးကြည့်ချင်တယ်

ကျွန်မ လူဖြူတွေကြားထဲနေလာတဲ့ ကာလတစ်လျှောက် သတိထားမိတာက လစ်ဘရယ်ဖြစ်တဲ့ သူတို့ကိုယ်သူတို့ တိုးတက်ပြောင်းလဲမှုကို ထောက်ခံတယ်၊ လူတန်းစားခွဲခြားရေးကို ရှုံ့ချတယ်၊ ဖိနှိပ်ခံရမှုတွေကို ရှုံ့ချတယ်ဆိုတဲ့သူတွေကြားထဲမှာလည်း ပြဿနာလေးတွေ ဟိုဟိုဒီဒီ ရှိနေတယ်ဆိုတာ မြင်လာရတယ်

အမေရိကန်မှာတော့ ဒီလို လူဖြူတွေဟာ သူတို့ကားတွေမှာ “တိဘက်ကို လွတ်မြောက်ခွင့်ပေး” တို့ “ပါလက်စတိုင်းကို လွတ်မြောက်ခွင့်ပေး” တို့ “ကတ်ရှမီးကျူးကျော်မှုကို ရှုံ့ချသည်” တို့ စတဲ့ စတစ်ကာတွေကပ်ပြီး သူတို့ရဲ့ “တိုးတက်တဲ့” (progressive) နိုင်ငံရေးကို ပေါ်ပေါ်ထင်ထင် ပြကြတယ် စစ်အာဏာသိမ်းပြီးနောက်မှာလည်း အမေရိကန်ရောက် ကျွန်မ မြန်မာသူငယ်ချင်းတချို့ ရှယ်ထားတဲ့ မြန်မာပြည်က စစ်အာဏာရှင်စနစ်ကိုတော်လှန်ကြောင်း အလံထူကြတဲ့ လူဖြူတွေရဲ့ ရုပ်သံဖိုင်တွေ လူမှုကွန်ယက်စာမျက်နှာတွေပေါ်မှာ တွေ့ခဲ့ရတယ်

လူဖြူတွေ ကျွန်မတို့လို လူဖြူမဟုတ်တဲ့သူတွေရဲ့ ဖိနှိပ်မှုတွေနဲ့ အတူ ရပ်တည်ပေးတာကတော့ အပေါ်ယံကြည့်ရရင် ကောင်းပါတယ် ဒီနေရာမှာ ကျွန်မ နက်နက်နဲနဲ ထပ်တွေးမိတာက ဘယ်လိုအချိန် ဘယ်လိုနေရာ ဘယ်လိုဒေသမျိုးမှာ ဒီလို လစ်ဘရယ်လူဖြူတွေက ဘယ်ဖိနှိပ်ခံရသူတွေနဲ့ ရပ်တည်မှုကို ပြကြသလဲဆိုတာပဲ ပြီးတော့ ဘယ်လိုလူမျိုးတွေကသာ ဒီလို ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းက ဖိနှိပ်မှုတွေနဲ့ အတူ ရပ်တည်ပေးနိူင်တာလဲ ဆိုတာပဲ

ကျွန်မ အမြင်အရတော့ ဖိနှိပ်ခံရသူတွေနဲ့ အတူ ရပ်တည်တယ်ဆိုတာလည်း ဒီ အရင်းရှင်ခေတ်နှောင်းပိုင်းကာလ နီရိုလစ်ဘရယ်ကာလ (အရင် အရင်းရှင်စနစ်ရဲ့ ဖိနှိပ်မှုလက်‌အောက်ကနေ တဖြည်းဖြည်း မိမိကိုယ်ကို မလွတ်လပ်သေးပေမဲ့လည်း လွတ်လပ်မှု ရှိသယောင် ထင်ရတဲ့ အရင်းရှင်စနစ်ရဲ့ နှောင်းပိုင်းကာလ)မှာတော့ ဈေးကွက်စီးပွားရေးစနစ်ကြီး (marketplace) တစ်ခုလို ပြန်ဖြစ်လာတယ်ဆိုတာပဲ ဒါကတော့ ဈေးဝယ်ထွက်ရင် ဒီနေ့တော့ ဘာဟင်းချက်စားချင်သလဲဆိုတာ တွေးကြသလို ဒီနေ့ အိပ်ရာနိုးလာရင် ဘယ်ဖိနှိပ်ခံရသူအုပ်စုကို ထောက်ပံ့ပေးချင်သလဲဆိုပြီး အတူရပ်တည်မှုတွေက ဈေးထဲက ရွေးချယ်စရာ အသားငါးဟင်းသီးဟင်းရွက်တွေလို ဖြစ်လာတာမျိုးပါ (မြန်မာပြည်မှာက မာ့စ်ရေးခဲ့တဲ့ အရင်းရှင်စနစ်ကို တော်လှန်တဲ့ လူတန်းစား ပြဿနာတွေကိုသာ အများက ဦးစားပေးနေကြတယ်၊ အခု ကမ္ဘာနဲ့ချီပြီး တွေ့ကြုံနေရတဲ့ အရင်းရှင်နှောင်းပိုင်းကာလက ပြဿနာတွေကို ပေါ်ပေါ်ထင်ထင် သုံးသပ်တာ နည်းနေသေးတယ် ကျွန်မ ထင်တယ်)

ဈေးသည်တွေက လာပါ ယူပါ ဝယ်ပါ တစာစာအော်ကြသလို ဒီကာလကြီးထဲမှာ ဖိနှိပ်ခံတွေကလည်း ငါ့ကို ကြည့်ပါဦး ငါ့ကို ကယ်ပါဦးနဲ့ အတူရပ်တည်ပေးမယ့်သူရဲ့ အာရုံကို အပြိုင်အဆိုင် ရယူနိုင်ဖို့ ကြိုးစားလာရတယ် အဲ့ဒါကြောင့်လည်း အာဏာသိမ်းကာလမှာ တချို့တွေက အမေရိကန်ရဲ့ အာရုံစိုက်မှုရဖို့ Black lives matter “လူမည်းဘဝတွေဟာ တန်ဖိုးရှိတယ်” ဆိုတဲ့ အရွေ့တွေနဲ့ မြန်မာပြည်ကကိစ္စကို နှိုင်းယှဉ်တာတွေ တွေ့ခဲ့ရတယ် မဟုတ်လား သူတို့တွေ ပေးတဲ့ တက်ကြွလှုပ်ရှားမှု ဆုတံဆိပ်လေးတွေ ရရင်ကိုပဲ ကျွန်မတို့မှာ ပျော်ကြရတယ် သူတို့ရဲ့ အလံကိုင်မှု‌တွေ၊ ကားစတစ်ကာကပ်မှုတွေ အစရှိတဲ့ အတူရပ်တည်မှုတွေရှိရင်ကိုပဲ ဝမ်း‌သာကြရတယ် လေထီး စာနယ်ဇင်းလေး မြန်မာပြည်အကြောင်းရေးရင်ကိုပဲ လက်ခုပ်တီးကြရတယ်

ကျွန်မအတွက်တော့ ဒီလို ခံစားရတာဟာလည်း၊ ဒီလို လစ်ဘရယ် အတူရပ်တည်မှုတွေဟာလည်း ဖိနှိပ်မှုဆန်နေသေးတုန်းပဲ ဒီဖိနှိပ်မှုကကျ‌တော့ ထင်သာမြင်သာ သိပ်မရှိဘူး အပေါ်ယံမှာ ကျွန်မတို့ကို ထောက်ပံ့သလိုလိုနဲ့ အမှန်တကယ်က တကယ်တမ်း ဖြစ်နေတဲ့ စနစ်တကျပြဿနာကိုတော့ မျက်ကွယ်ပြုထားလို့ပဲ သူတို့ပေးတဲ့ ခဏတာ ရေပေါ်ငဇင်ရိုင်း မစို့တပို့ အတူရပ်တည်မှုတွေကို မျှော်ကိုးရင်း အနာကို သေချာ မဆေးကြောဘဲ ပတ်တီးတွေ တစ်ပတ်ပြီး တစ်ပတ်ပတ်ရင်း ကျွန်မတို့ဒဏ်ရာတွေက ပိုးကိုက်နေတယ် ဘယ်တော့မှ အမြစ်မပျောက်ဘူး

ဒီ လစ်ဘရယ် ဖိနှိပ်မှုကလည်း နပ်ပါတယ် ဒီလို မစို့တပို့ပေးလို့ ရတဲ့ အကြွင်းအကျန်တွေကိုတောင်မှ ဖောဖောသီသီ မပေးပါဘူး အများကြီးပေးရင် ရောင့်တက်မှာ စိုးလို့ နည်းနည်း နည်းနည်းချင်းစီ ဖဲ့ ဖဲ့ပေးတော့ ကျွန်မတို့တွေကလည်း သူတို့ဆီက ဆုလာဒ်တွေ ရတဲ့အခါကျ ကိုယ့်ကိုယ်ကို အဟုတ်ကြီးထင်နေကြတာပေါ့ တကယ်တမ်းက ကိုယ့်လုပ်တာတွေ မှန်နေလို့ ကောင်းနေလို့ ဒီဆုလာဒ်တွေ ရတာ မဟုတ်ပါဘူး သူတို့ ပေးချင်တဲ့ အချိန်နဲ့ နီးစပ်ရာ လက်လှမ်းမှီရာနဲ့ တိုက်ဆိုင်သွားလို့သာ ရကြတာပါ

ကျွန်မတို့ ကိုယ်တိုင်ဖိနှိပ်ခံရသူတွေကလည်း ကိုယ့် ဖိနှိပ်မှုကိုသာ ကိုယ် အာရုံစိုက်နိူင်တယ် သူများ ဖိနှိပ်မှုတွေကို အဖြူတွေလို စကားထဲ ထည့်မပြောနိူင်သေးဘူး ဒါကြောင့်လည်း သာမန်လူတန်းစား မြန်မာတွေ လူမည်းတွေရဲ့ ဖိနှိပ်ခံရမှု၊ ကတ်ရှမီးတွေရဲ့ ဖိနှိပ်ခံရမှု၊ ပါလက်စတိုင်းတွေရဲ့ ဖိနှိပ်ခံရမှုကို နားလည်းမလည်သလို စိတ်လည်း မဝင်စားကြဘူး စိတ်ဝင်စားဖို့လည်း ကျွန်မတို့မှာ လူဖြူတွေလို အချိန်မရှိ‌နေပါဘူး ကိုယ့်အိမ်နောက်ဖေးမှာ ရေကြီး၊ မီးလောင်နေတော့ ဈေးထဲ ဘယ်သူက လတ်ယားလတ်ယား လမ်းလျှောက် မျက်လုံးနဲ့ ဈေးဝယ်နိူင်မှာလဲလေ

ဒီလို လစ်ဘရယ်ဆန်တဲ့ အတူရပ်တည်မှု‌ဆိုတာ လူဖြူတွေတင်သာမက ကျွန်မတို့ရဲ့ ပတ်ဝန်းကျင်ထဲမှာလည်း ပြန်ကျင့်သုံးနေကြတာမျိုးပါ ဥပမာ နိုင်ငံရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားတယ်ဆိုတာ ရိုင်းရိုင်းပြောရရင် ခေတ်ကောင်းနေတဲ့ကာလကြီးမှာ လူတကာ ကိုယ့်ကိုကိုယ် နိုင်ငံရေးတက်ကြွလှုပ်ရှားသူပါ ခေါင်းစဉ်တပ်ပြီး ဆုတံဆိပ်တွေ အမည်နာမတွေ ဖော်ထုတ်နေကြတာတွေလည်း တွေ့နေရတယ် ဒီနေရာမှာလည်း ကိုယ့်ရဲ့ ဖြစ်တည်မှု (identity) (ဂျန်ဒါ၊ ဘာသာ၊ လူမျိုး အစရှိသဖြင့်) ကို ပြန်အသုံးချနိူင်လေလေ ပိုအကျိုးရှိလေလေတွေ ဖြစ်လာ‌တာ တွေ့နေရတယ် မိန်းမဆိုရင်ပဲ ဂျန်ဒါနဲ့ ပတ်သက်တဲ့ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူကြီး ဖြစ်လာတယ် မွတ်စလင်ဘာသာ ကိုးကွယ်သူဆိုရင်ပဲ မွတ်စလင်ဆိုင်ရာ တက်ကြွလှုပ်ရှားသူ ဖြစ်လာတယ် ကိုယ်တွေ့ ဖိနှိပ်ခံရမှုတွေကို ဗဟိုပြုပြီး တက်ကြွလှုပ်ရှားတာ မကောင်းဘူးလို့ ပြောတာ မဟုတ်ပါဘူး သို့ပေသိ ဒီဖြစ်တည်မှုတွေကို အပေါ်ယံ (surface value) လောက်သာယူပြီး တက်ကြွလှုပ်ရှားတာမျိုးကတော့ နီရိုလစ်ဘရယ်ဆန်တယ် ကိုယ့်ဖြစ်တည်မှုတစ်ခုတည်းကို ကွက်ကွင်းပြီး တခြားသူကို လိပ်ပြာမလုံအောင် လုပ်ပြီး (guilt trip) တက်ကြွလှုပ်ရှားတာမျိုးက ကျွန်မအတွက်တော့ ရွံ့စရာကောင်းတယ် (ဖိနှိပ်ခံတွေထဲမှာလည်း အချင်းချင်းစည်းတားတဲ့ ပြန်ဖိနှိပ်တဲ့ ပြဿနာတွေ ရှိနေတယ်)

ဖိနှိပ်ခံဖြစ်တည်မှုအတွက် တက်ကြွလှုပ်ရှားရင်းနဲ့ အဲ့ဒီ ဖိနှိပ်သူက ပေးထားတဲ့ ဖြစ်တည်မှုတွေကိုလည်း ပြန်မေးခွန်းထုတ်နိုင်ရမယ်လို့ ကျွန်မ ထင်တယ် (ဥပမာ ကျွန်မက မိန်းမမို့လို့ မိန်းမအကြောင်းတွေ ပြောနိုင်ရမယ်ဆိုတာက ကျွန်မရဲ့ များပြားလှတဲ့ ဖြစ်တည်မှုပေါင်းစုံထဲက မိန်းမဆိုတာ တစ်ခုတည်းကိုပဲ အနှစ်သာရပြု (essentialize) လွန်းတယ်လို့ ထင်တယ်)

ထမင်းစား စားပွဲတစ်ခုမှာ ထိုင်နေကြတဲ့ သို့ စားပွဲမှာ နေရာရသွားကြတဲ့ ဖိနှိပ်သူတွေထဲမှာ စားပွဲဝိုင်းအပြင်က လူတွေကို ဂရုမစိုက်တဲ့သူတွေ ရှိသလို အပြင်လူတွေထဲက သူတို့ ကြိုက်နှစ်သက်ရာကို ခဏတဖြုတ် ရွေးချယ်ပြီး ကူညီထောက်ပံ့နေတဲ့ ဖိနှိပ်သူတွေလည်း ရှိနေတယ် သူတို့ မစို့တပို့ပေးတဲ့ အာရုံအကြွင်းအကျန်လေးတွေ၊ ထောက်ပံ့မှုအကြွင်းအကျန်လေးတွေကို ထမင်းစား စားပွဲအောက်ကျလာတဲ့အခါ ဝမ်းမြောက်ဝမ်းသာ ထိုင်စားရင်း ကျွန်မတို့က ပျော်နေကြမှာလား သူတို့ စားနေတဲ့ စားပွဲကြီးကို အောက်ကနေ ခေါင်းထိုးပြီး လှန်ပစ်ကြမှာလား ဘာနည်းလမ်းကို ကျွန်မတို့က ရွေးချယ်ကြမှာလဲ တွေးမိတယ်

ပုံ – ရန်ကုန်မြို့ လှည်းတန်း‌လမ်းကြားတစ်ခုတွင် ဟင်းသီးဟင်းရွက်များ အလျှံအပယ်ရောင်းနေသောစျေးဆိုင်တစ်ဆိုင်